Jeśli miałbym wskazać jedną część zegarka, którą nawet najmniej doświadczony kupujący powinien znać na wylot, to bez wątpienia byłby to mechanizm zegarka.
Jest on sercem każdego czasomierza, a jak wiemy, kiedy serce przestaje bić, reszta również przestaje funkcjonować.
Po przeczytaniu tego artykułu będziesz mógł odróżnić trzy główne typy mechanizmów zegarkowych i wybrać ten, który najlepiej odpowiada Twoim potrzebom.
Rodzaje mechanizmów zegarków w pigułce
Mechanizm, często nazywany także “kalibrem”, to mechanizm napędzający wskazówki zegarka. Jest on również odpowiedzialny za inne funkcje zegarka, takie jak timer, alarm czy kalendarz. To właśnie on sprawia, że zegarek “tyka”.
Wiele marek posiada własne technologie mechanizmów, a na świecie istnieją setki producentów mechanizmów zegarkowych.
Mimo to, ostatecznie sprowadza się to do trzech głównych typów mechanizmów: mechanicznego, automatycznego i kwarcowego.
Każdy z nich ma swój styl oraz własną listę zalet i wad.
Ostatecznie różni ludzie wybierają różne mechanizmy, bazując na swoich preferencjach i potrzebach. Dlatego też istotne jest, aby móc je odróżnić i wybrać ten odpowiedni.
Mechanizm mechaniczny (manualny)
Mechaniczny mechanizm był pierwszym, który ujrzał światło dzienne. To na nim działał pierwszy zegarek na świecie i towarzyszy nam już od wieków.
Istnieją dwa typy mechanicznych mechanizmów zegarkowych: ręcznie nakręcane i automatyczne (o których wspomnę później).
Ręcznie nakręcane zegarki, jak sama nazwa wskazuje, wymagają ręcznego nakręcania, aby działać.
Są one napędzane tzw. “sprężyną główną”. Gdy sprężyna jest nakręcona, zaczyna się stopniowo rozkręcać, napędzając wszystkie koła zębate odpowiedzialne za ruch wskazówek oraz inne komplikacje.
Warto wspomnieć, że ten typ mechanizmu jest najbardziej czasochłonny. Aby zegarek wskazywał poprawny czas, musisz regularnie poświęcać chwilę na jego nakręcanie.
Zazwyczaj kilka obrotów koronki wystarczy, aby w pełni nakręcić sprężynę i przechować energię potrzebną do pracy mechanizmów.
Rezerwa mocy w ręcznie nakręcanych zegarkach mechanicznych będzie się różnić w zależności od marki i modelu zegarka. W najmniejszym przypadku powinna wystarczyć na zasilenie zegarka przez 24 godziny. Na drugim końcu skali znajdują się zegarki, które działają przez cały tydzień.
Większość osób posiadających mechaniczne zegarki nie przejmuje się częstotliwością ich nakręcania. Wielu właścicieli ręcznie nakręcanych zegarków to kolekcjonerzy, prawdziwi miłośnicy zegarków. Dla nich cały proces obcowania z złożonym mechanizmem takiego zegarka jest powodem, dla którego go zakupili.
Mimo że mechanizm mechaniczny jest najstarszy, zegarki wykorzystujące go często są droższe niż czasomierze kwarcowe. Powód jest prosty: liczba godzin, jaką zegarmistrz musi poświęcić na stworzenie wysokiej jakości, ręcznie nakręcanego zegarka, jest znacznie większa.
Często również materiał, z którego wykonane są części zegarka, jest wyższej jakości.
Gdy zaczniesz przeglądać ręcznie nakręcane zegarki, zauważysz, że wiele z nich posiada pięknie ozdobione, przezroczyste dekle, przez które możesz oglądać i podziwiać wszystkie skomplikowane mechanizmy.
Mechaniczne zegarki również nigdy nie wymagają baterii. Gdy polubisz proces ręcznego nakręcania zegarka, prawdopodobnie nigdy nie będziesz musiał wydać ani złotówki, aby utrzymać zegarek w ruchu.
Co ważne, mechaniczne zegarki prezentują najpiękniejszy i najbardziej wyszukany design. Jeśli jesteś miłośnikiem zegarków, wydaje się, że to jedyna słuszna opcja do wyboru.
Jeśli odpowiednio dbasz o wysokiej jakości mechaniczne zegarki, mogą one służyć Ci przez całe życie.
Ruch automatyczny
Następnie w kolejce są zegarki automatyczne.
Niektórzy uważają je za udoskonalenie względem zegarków nakręcanych ręcznie, ale wielu miłośników stylu retro na pewno by się z tym nie zgodziło.
Zegarki automatyczne działają niemal identycznie jak ich poprzednicy, z tą różnicą, że nie trzeba ich tak często nakręcać – a czasem w ogóle.
Często określa się je mianem samonakręcających, ponieważ nakręcają się same, bez konieczności manipulowania koronką.
Jak to działa?
W przeciwieństwie do zegarków nakręcanych ręcznie, modele automatyczne zawierają rotor.
Mówiąc najprościej, rotor to dodatkowy metalowy ciężar połączony z mechanizmem zegarka.
Kiedy nosi się zegarek, ruch nadgarstka powoduje obracanie się rotora, co przekazuje energię niezbędną do nakręcenia sprężyny głównej. Oto jak to działa!
Przeczytaj również: Konserwacja zegarka automatycznego
Mimo że zegarki automatyczne nie wymagają tak częstego nakręcania jak modele ręczne, czasami trzeba to zrobić. Gdy zdejmiesz zegarek, zaczyna się powoli “rozkręcać”.
Po krótkim czasie dokładność spada, a po dłuższej przerwie w noszeniu zatrzymuje się całkowicie. Nie martw się, proces nakręcania jest równie prosty jak w przypadku poprzedniego typu mechanizmu.
Jeśli masz więcej niż jeden automatyczny zegarek i nie chcesz go za każdym razem nakręcać, rozważ zakup rotomatu. To świetne urządzenie, które naśladuje ruch nadgarstka, utrzymując zegarek w ciągłym ruchu.
Jeśli chodzi o design, wiele zegarków automatycznych jest równie eleganckich i wyrafinowanych co te wymagające ręcznego nakręcania.
Często kosztują więcej niż standardowe zegarki kwarcowe.
W rzeczywistości, patrząc na luksusowe marki takie jak Rolex, Omega czy Tag Hauer, większość tych zegarków to „automatyki”. Jeśli to przekracza Twój budżet, rozważ tańsze marki automatyczne jak Bulova czy Tissot.
Ruch kwarcowy
“Najświeższy” z wszystkich omówionych typów.
Wprowadzenie pierwszego zegarka kwarcowego przez japońskiego giganta Seiko wywołało tzw. Kryzys Kwarcowy.
Okres ten, nazywany również Rewolucją Kwarcową, był czasem zamętu dla większości marek zegarmistrzowskich, spowodowanym przybyciem pierwszych zegarków kwarcowych.
W tamtym czasie pojawienie się nowej technologii znacznie zmniejszyło zapotrzebowanie na zegarki mechaniczne i automatyczne.
Dzisiaj modele kwarcowe nadal są najczęściej sprzedawanymi spośród wszystkich trzech typów.
Jednak w ciągu ostatniej dekady coraz więcej osób wydaje się doceniać bardziej skomplikowane mechanizmy zegarków mechanicznych.
Poprzednie typy mechanizmów opierały się na ruchu mechanicznym, więc łatwo się domyślić, że zegarki kwarcowe są zasilane baterią. Energia w zegarkach kwarcowych jest wytwarzana przez baterię, która wysyła prąd elektryczny przez kryształ kwarcowy. W rezultacie kryształ wytwarza wibracje, które utrzymują ruch.
Zegarki kwarcowe zasilane baterią wymagają bardzo małej lub nawet żadnej konserwacji przez wiele lat. Jednocześnie są one również znacznie bardziej dokładne, ponieważ nie polegają na żadnej zewnętrznej sile do działania mechanizmu. Niektóre z bardziej zaawansowanych modeli mogą pochwalić się dokładnością co do kilkunastu sekund rocznie.
Niektóre zegarki kwarcowe nie potrzebują baterii. Wiele wiodących marek w branży zegarmistrzowskiej, takich jak Citizen czy Casio, opracowało linie zegarków zasilanych energią słoneczną.
Mimo że zegarki kwarcowe są zdecydowanie bardziej precyzyjne, tańsze i wymagają mniejszej konserwacji, często brakuje im złożonego rzemiosła i piękna, które są tak charakterystyczne dla zegarków mechanicznych.
Rodzaje mechanizmów zegarków: podsumowanie + najczęściej zadawane pytania
Teraz, gdy znasz już trzy główne typy mechanizmów zegarkowych, oraz ich zalety i wady, wybór odpowiedniego powinien być prosty.
Nie ma lepszych czy gorszych mechanizmów – każdy typ ma swoje plusy i minusy.
Ostatecznie to od Ciebie zależy, który wybierzesz, aby najlepiej spełniał Twoje potrzeby.
Aby wykorzystać jak najwięcej informacji z tego artykułu, zebrałem również najczęściej zadawane pytania dotyczące tematu. Poniżej znajdziesz na nie odpowiedzi.
Jaki jest najlepszy typ mechanizmu zegarkowego?
Trudno jednoznacznie stwierdzić, który mechanizm zegarkowy jest najlepszy, ponieważ zależy to od tego, co cenisz sobie w zegarkach.
- Jeśli chcesz zegarka, który jest jak najłatwiejszy w użytkowaniu, naturalnym wyborem będzie zegarek kwarcowy. Osoby ceniące dokładność powinny również poważnie rozważyć tę opcję.
- Jeśli szukasz bardziej wyrafinowanego wyglądu i skomplikowanego mechanizmu, który nie wymaga częstego nakręcania, zegarki automatyczne będą dla Ciebie odpowiednie.
- Jeśli należysz do grupy entuzjastów zegarków, którzy tęsknią za najbardziej retro-stylowymi modelami, ręcznie nakręcane zegarki mechaniczne będą oczywistym wyborem. Szczególnie polecane dla osób, które kochają codzienny rytuał nakręcania zegarka.
Jaki jest najpłynniejszy mechanizm?
Jeśli przez ‘najpłynniejszy’ rozumiesz sposób, w jaki poruszają się wskazówki zegarka, można śmiało powiedzieć, że zegarki mechaniczne, zarówno ręcznie nakręcane, jak i automatyczne, są najlepszym wyborem.
Obserwując sekundnik w każdym zegarku mechanicznym, zauważysz, że porusza się on w płynnym, ślizgowym ruchu.
Zegarki kwarcowe natomiast używają tzw. ruchu “tik-tak”.
Czy można wymienić mechanizm zegarka?
Oczywiście.
Jeśli którykolwiek z typów mechanizmów się zużyje lub po prostu zepsuje, wymiana na ten sam typ nie będzie problemem.
W niektórych przypadkach możliwa jest nawet wymiana mechanizmów, co pozwala na zamianę mechanizmu kwarcowego na mechaniczny i odwrotnie.
Mimo że w sieci jest mnóstwo poradników na ten temat, najbezpieczniejszą opcją będzie oddanie zegarka do certyfikowanego zegarmistrza. W zależności od złożoności mechanizmu, koszty wymiany mogą wynosić od 100zł do 400zł.
Szwajcarski czy japoński mechanizm kwarcowy?
Japońska firma Seiko jest pionierem w dziedzinie mechanizmów kwarcowych i do dziś pozostają jednym z globalnych liderów w dziedzinie zegarków na baterie.
Przeczytaj także: Recenzja zegarków Seiko
Chociaż szwajcarskie mechanizmy zegarków mechanicznych są zdecydowanie najlepsze w swojej branży, trzeba przyznać, że jeśli chodzi o zegarki kwarcowe, japońskie mechanizmy wydają się oferować tyle samo lub nawet więcej za mniej.
Jedną z największych zalet, które mają nad szwajcarskimi mechanizmami kwarcowymi, jest to, że wiele z nich jest sterowanych radiowo, oferując tzn. atomową dokładność czasu.